Przedmiotem działalności Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc jest prowadzenie badań naukowych, prac rozwojowych w dziedzinie nauki o gruźlicy i chorobach płuc u dorosłych i dzieci na potrzeby systemu ochrony zdrowia, upowszechnianie wyników tych prac oraz udzielanie świadczeń zdrowotnych w zakresie gruźlicy i chorób płuc.

Do zadań Instytutu należy w szczególności:
1. Planowanie, organizowanie i prowadzenie badań naukowych, prac rozwojowych, przystosowanie i wdrażanie ich wyników do potrzeb praktyki.
2. Upowszechnianie wyników badań naukowych.
3. Koordynowanie prac w zakresie zapobiegania i leczenia gruźlicy oraz chorób płuc prowadzonych przez inne jednostki organizacyjne.
4. Podnoszenie kwalifikacji naukowych i zawodowych pracowników własnych oraz pracowników innych podmiotów leczniczych poprzez prowadzenie studiów doktoranckich, szkoleń, kursów zawodowych i doskonalących, w szczególności szkoleń specjalizacyjnych lekarzy i działalności edukacyjnej.
5. Opracowywanie analiz i ocen dotyczących wiedzy o gruźlicy i chorobach płuc oraz sytuacji epidemiologicznej w zakresie gruźlicy i chorób płuc oraz przedstawianie propozycji programowych.
6. Prowadzenie działalności profilaktycznej, diagnostycznej i leczniczej w zakresie gruźlicy i chorób płuc oraz innej działalności usługowej na potrzeby systemu ochrony zdrowia.
7. Tworzenie i rozwijanie baz danych związanych z gruźlicą i chorobami płuc.
8. Sprawowanie nadzoru specjalistycznego w zakresie ustalonym przez ministra właściwego do spraw zdrowia.
9. Opracowywanie, rozpowszechnianie dokumentacji iinformacji naukowej oraz prowadzenie działalności wydawniczej w zakresie działalności Instytutu.

W realizacji swoich zadań Instytut współpracuje z Polską Akademią Nauk, uniwersytetami medycznymi i innymi szkołami wyższymi, instytutami badawczymi, podmiotami leczniczymi, organami administracji rządowej i samorządowej, organizacjami pozarządowymi oraz odpowiednimi instytucjami i organizacjami za granicą.